राष्ट्रीय क्रीडा दिन

भारत देशाला आपली परंपरा, संस्कृती, शौर्य आणि क्रीडा वारसा यांचा अभिमान आहे. त्यातही हॉकी खेळाचा सुवर्णकाळ आणि त्याचे जनक मानले गेलेले महान खेळाडू मेजर ध्यानचंद यांचे योगदान अतुलनीय आहे. त्यांच्या जयंतीनिमित्त म्हणजेच २९ ऑगस्ट हा दिवस दरवर्षी राष्ट्रीय क्रीडा दिन म्हणून साजरा केला जातो. राष्ट्रीय क्रीडा दिन हा केवळ एका व्यक्तीच्या स्मरणार्थ नसून, संपूर्ण देशातील तरुणाईला आणि खेळाडूंना प्रेरणा देणारा दिवस आहे. खेळाचे महत्त्व, शारीरिक-मानसिक स्वास्थ्य आणि राष्ट्रीय एकता या सगळ्याचा संदेश हा दिवस देतो.

मेजर ध्यानचंद यांना "हॉकीचा जादूगार" असे म्हटले जाते. त्यांच्या खेळातील कौशल्य इतके अद्भुत होते की ते मैदानावर, चेंडूवर जादूसारखी पकड ठेवत. त्यांनी भारतासाठी तीन ऑलिम्पिक सुवर्णपदके जिंकली. त्यांच्या खेळामुळे भारताचा हॉकी संघ जागतिक पातळीवर प्रसिद्ध झाला. मेजर ध्यानचंद यांचे जीवन आपल्याला सांगते की मेहनत, शिस्त आणि जिद्द असेल तर कोणतेही यश दूर नाही. म्हणूनच त्यांच्या जयंतीला राष्ट्रीय क्रीडा दिन साजरा करून आपण त्यांना आदरांजली अर्पण करतो. राष्ट्रीय क्रीडा दिनाच्या दिवशी संपूर्ण देशभरात विविध स्पर्धा, क्रीडा कार्यक्रम, व्याख्याने आणि शालेय-विद्यालयीन उपक्रम आयोजित केले जातात. या दिवशी राजीव गांधी खेलरत्न पुरस्कार, अर्जुन पुरस्कार, द्रोणाचार्य पुरस्कार आणि ध्यानचंद पुरस्कार राष्ट्रपतींच्या हस्ते दिले जातात. हे पुरस्कार देशातील सर्वोत्तम खेळाडू आणि प्रशिक्षकांना गौरवण्यासाठी दिले जातात. हा दिवस आपल्याला आठवण करून देतो की खेळ हा फक्त मनोरंजनाचा मार्ग नसून जीवनाचा अविभाज्य भाग आहे. खेळामुळे शरीर तंदुरुस्त राहते, मन प्रसन्न होते, आणि सहकार्य, संघभावना, प्रामाणिकपणा या मूल्यांची शिकवण मिळते. आजच्या डिजिटल युगात मुले आणि तरुण मोबाईल व संगणकात अधिक रमू लागले आहेत. यामुळे शारीरिक हालचाली कमी झाल्या आणि आरोग्याशी संबंधित अनेक समस्या वाढल्या आहेत. अशा वेळी राष्ट्रीय क्रीडा दिनाचे स्मरण करून आपण खेळाचे महत्त्व नव्या पिढीपर्यंत पोहोचवणे गरजेचे आहे. खेळामुळे आत्मविश्वास वाढतो, अपयश पचवण्याची ताकद मिळते आणि सकारात्मक दृष्टीकोन तयार होतो. तसेच आंतरराष्ट्रीय पातळीवर जेव्हा भारतीय खेळाडू पदके जिंकतात, तेव्हा देशाचा सन्मान वाढतो. राष्ट्रीय क्रीडा दिन हा केवळ खेळाडूंच्या गौरवाचा दिवस नसून, प्रत्येक नागरिकाला आरोग्यदायी जीवनाची प्रेरणा देणारा दिवस आहे. मेजर ध्यानचंद यांचा आदर्श घेऊन आजची तरुणाई खेळातही उज्ज्वल यश मिळवू शकते. खेळातून मिळणारी शिस्त, कष्ट करण्याची तयारी आणि टीमवर्क ही मूल्ये आयुष्याच्या प्रत्येक क्षेत्रात उपयोगी पडतात. म्हणूनच आपण सगळ्यांनी या दिवसाचा खरा अर्थ समजून घेतला पाहिजे. खेळ हा केवळ जिंकणे-हारणे नसून, तो आहे जीवन जगण्याची सुंदर पद्धत.

गुरुप्रसाद सुरवसे