गावच्या डॉ.बाबासाहेब आंबेडकरांचा पुतळा असलेल्या स्मारकाच्या पारावर गप्पा रंगल्या होत्या. ठीक ठीकाणी शेकोट्या पेटल्या होत्या. आज गावच्या पोलीस भरतीची तयारी करणाऱ्या पोरांच्यात आनंद गगनाला मावेनासा झाला होता. अन् सगळे आता आनंदात उद्यापासूनचे अभ्यासाचे ..

मावडी..! भाग- ४ बरसदीच्या दिवसांत मायच्या संगतीने तर कधी मित्रांच्या टोळीत प्रवीण लोकांच्या शेतात खत टाकायला जात होता. रात्रंदिवस एक करून सरकारी नोकरीचे स्वप्न बघत त्यासाठी तो लढू लागला होता. ..

प्रवीण म्हणजे त्याच्या घरातील कर्ताधरता तरुण होता. बाप ऐन प्रवीणच्या लहानपणीच प्रवीणच्या वयाच्या चौथ्या वर्षी व्यसनाच्या पायी वाट्याला आलेल्या आजारपणात वारला. ..

सुगीचे दिस..! भाग - १२जसं जसं आम्ही पाटलांच्या वावराची वाट जवळ करत होतो तसंतसं भुईला फुफाट्यात रोवलेल्या आमच्या पावलांच्या खुणा मागे आधिक स्पष्ट दिसू लागल्या होत्या. अन् त्या आमच्या उज्वल भविष्याचं प्रतिनिधित्व करत त्या करत होत्या. मावळाचा चाळ मागे ..

सुगीचे दिस..! भाग - १०मायने चुल्हीवर पिठलं आळायला टाकून दिलं होतं अन्; एका अंगाला माय भाकरी थापायचा बेत करीत होती. शेकारलेल्या झोपडीत चिमणी वाऱ्याच्या झोताने विझायला करत होती अन् माय तिला सावरून भाकरी करत बसली होती. रात्री बरसाद झाली तर उद्याचं ..

पाटलांचे पाटीलकी तोऱ्यात बोलणं चालू होतं. पाटलांच्या मोठ्या गप्पा अन् त्यांचा तो तालेवार बाजपणा बघून आता मी अन् इस्माईलसुद्धा थोडे सावरलो होतो. पाटलांच्या गप्पा आम्ही काम करत करत ऐकत होतो. हळू हळू विषय पाटील बाईकडे सरला अन् मग ब..

सुगीचे दिस..! भाग - ६झुळक्या बावडीपाशी बांधलेल्या ओट्यावर येऊन आम्ही भाकरी खाण्यासाठी येऊन बसलो. मायना केलेलं भरले वांगे अन् भाकर बघून मला कधी एकदा बासनात भाकर,कोड्यास घेतो अन् खाता होतो असं झालं होतं. भुकीने पोटात कावळे ओरडत होते, त्यात भोळ्या ..

सुगीचे दिस..! भाग - ४शांता मामी, इस्माईलची माय अन् माझी माय फार पुढं गेली की आम्ही ती बुडूखं खांद्यावर घ्यायचो अन् पळत सुटायचो. पाटलांचे वावर मोघम दूर असल्यानं लच्ची आईच्या वावराजवळ आम्ही आलो की, तिच्या केळीत तिनं भरून ठेवलेलं पाणी आम्ही पोटभर पिऊन ..

सांज सरली भाकर खाऊन झाली तसं मी अंगावर रग घेऊन खाटेवर पडलो होतो अंगणात न्याहाळत ये-जा करणाऱ्या वाटसरूंना. आज शेतात जरा जास्तच काम झालं असल्याने पाय खूप दुखायला लागले होते. इतक्यात मागे भेटलेल विष्णू म्हातारं बाबा मला पुन्हा दिसलं. मी राहूनच त्याला ..

सूर्य अस्ताला गेला तसे गाव, रानात दिवस मावळतीला आला. अंधार पडायच्या आत शेतातून घराकडे जायची ओढ लागली. ढोरांना हौदावर पाणी पाजून, वैरण टाकून, गोठ्यात बांधली. गायीचे दूध वासराला पाजून,काही सांच्या चहाला म्हणून केटलीत काढून घेतलं. हातपाय धुवून वावरातले ..

गवंडी बाबाचं दर आषाढी-कार्तिकेला वारीचं विठ्ठल-रखमाई दर्शन घ्यायला जाणं कधी चुकत नसायचं. हिवाळ्याची चाहूल लागली की, गवंडी बाबाचं वारीला जाण्याचं खूळ डोक्यातून वर येई अन् मग वारीला जाण्यासाठी त्यांच्या तयारी सुरू व्हायची. गवंडी बाबा जरी काम धंद्यासाठी ..

संग्रामवाडीमध्ये अशी कित्येक वडीलधारी माणसं आहेत, जी माझ्या खूप जिव्हाळ्याची आहेत, ज्यांच्यावर माझा भयंकर जीव आहे. त्यांच्यावर लिहायचं झालं, तर एका व्यक्तीवर एक कादंबरी सहज होईल इतकं सुंदर अन् तितकंच गूढ आयुष्य ही माणसं जगली आहेत. त्यामुळं या ..

हिवाचे दिस सरले अन् भर दुपारच्या कडक उन्हात गावात फेरफटका मारतांना गाव शांत शांत भासू लागला होता. दुपारच्या या वखताला गावातले गडी लोकं मजुरीला म्हणून कामधंद्याला गेले की गावाचे गावपण हरवल्याचे भास होतात. अन् मग ओसाड माळरान असलेलं म्होरशी पिंपळे ..

चहूकडे अंधारून आलं होतं, काळोख दाटून आला होता. या काळोखाच्या किर्र अंधाराखेरीच तुडुंब भरून वाहणाऱ्या शिवणामायच्या पाण्याचा खळखळाट फक्त या अंधारात ऐकू येत होता. संपूर्ण गाव भूकंपात जमीनदोस्त व्हावं तसं सारं गाव अंधारात निपचित झोपड्यांच्या आड ..

भर दुपार ढळून गेली, गोंडाजी अन् संतू आपलं काम उरकते घेऊन दुपारच्या जेवणाला खदानीच्या भिंती आड सावलीचा आसरा धरून बसणार होते. त्यापूर्वी त्यांनी आपल्या शिंगरांना खदानीच्या एका अंगाला असलेल्या गवताच्या रानात चरायला म्हणून खूंटी ठोकून चरायला सोडून ..

गावची लोकं पण चांगली होती ,त्यांच्यात आपसात संतू अन् नागू मिसळून राहत म्हणून गावकऱ्यांना पण त्यांचा स्वभाव पटला होता. थोडाफार गावात होणारा विक्रा अन् मग तालुक्याचं शहर जवळ असल्यानं तालुक्याला माल विकायला जायचं सोयीचं होतं म्हणून त्यांची सोयच लागली ..

तिकडं शिंगरे ओली होतील अन् सोसाट्याच्या वाऱ्यासह असलेल्या पाऊसामुळे झोपडीला काही होणार नाहीना, याची चिंता त्यांना लागून होती. घरी एकट्या बायकामाणसं असल्यानं वावधन बघून त्यांना अजूनच विचार करून कसेतरी होऊ लागले होते. घडी भरच्याने पाऊस ओसरला ..

संसारासाठी झुरत असणारी रानूबाई नागुला दिसू लागली होती तसे त्याला त्याचे अन् रानूबाईचे नव्याचे नवतीचे नऊ दिवस आठवू लागले होते. नागू आणि रानूबाई यांचं लग्न झालं अन् घरात आपसात होत असलेल्या कलहामुळे दोघे सासूसासऱ्यांनी वायली काढली. एकदमच वायली ..

सूर्य अस्ताला गेला, पिवळी उन्हं तांबडं फुटल्यागत दिसू लागली होती. अस्ताला जाणाऱ्या सूर्याबरोबर झोपडीच्या चहूबाजूंनी पसरलेला दगडाला टाके द्यायला लागणारं साहित्य छनी, हातोड्याला अन् इतर वस्तू नागू जमवू लागला होता. टाके द्यायची छनी, हातोडी त्यानं ..

रात्रभर पाऊस पडून गेल्याने डोंगराकडे जाणाऱ्या वाटा निसरड्या झाल्या होत्या. हे सगळं थ्रील अनुभवत मी डोंगर वाटांचा प्रवास करत डोंगराच्या माथ्यावर येऊन पोहोचलो होतो. डोंगरावरून दिसणारं दृश्य विलोभनीय आणि डोळ्यांचे पारणे फेडणारे होते. दूरवर डोंगराच्या ..

एकूण भर दुपारच्या असह्य उन्हांच्या झळा सोसत गाव जवळ केला की हे असं वातावरण गावभरात दिसून येतं. मग नकळत आपलं लहानपण आपल्याला आठवून जातं. मग भर दुपारच्या उन्हात बारा वाजेची शाळा सुटली की, घरला येऊन जेवण करून पारावर झाडांच्या सावलीत मुलांचे घोळक्यात ..

वाभळेवाडीचा तलाठी अण्णा..! भाग १० दुसऱ्या दिवशी पहाटेच कोंबड्याच्या बांगेसरशी संतू अण्णा तलाठी उठले. अंघोळपाणी करून गावातल्या आईच्या पिंपळ पारावर येऊन गावकऱ्यांची ख्यालीखुशाली ऐकत बसले. आज संतू अण्णा तलाठी यांची खऱ्या अर्थाने सेवा सुरू होणार ..

वाभळेवाडीचा तलाठी अण्णा..! भाग: ८ रामा कुंडूर गावात तलाठी अण्णा बरोबर फिरल्यावर मिळणारा मान बघून दिवसभर त्याच झोकात होता. त्यालाही हे सगळं हवंहवंसं झालं होतं. अन् तो आनंदाने उक्खड बसून डाव्या हाताच्या बोटात बिडी शिलगवुन तिला पीत वाऱ्याच्या दिशेनं ..

वाभळेवाडीचा तलाठी अण्णा..! भाग - ६ इकडे रामा कुंडुर सावत्या माळ्याच्या देवळा मोहरे असलेल्या त्याच्या झोपडीवजा घरी आला. त्याची मायसुद्धा पहाटेची न्याहारी करून हिवताप आल्यानं काही बरं लागत नसल्यानं झोपून होती. तो तिला दोन चार शबुद बोलला, अंग ..

पहाटेच्या चारला रानातली लाईन येणार अन् रानात गव्हाला पाणी भरायला म्हणून गावातील लोकं उठून रानाच्या दिशेनं आपलं आवरून सावरून निघाली होती. गावाच्या जवळ असलेल्या औद्योगिक वसाहतीमध्ये काम करणारे गावची तरुण पोरंही सहा वाजता गावच्या फाट्यावर येणारी ..

वाभळेवाडीचा तलाठी आण्णा..! भाग - २ रातीचा नवाचा पार कलला अन् संतू अण्णा तलाठी, रामा कुंडुर अन् त्याचा दोस्त जगण्या लक्षी आईच्या पिंपळ पारावर गावकुसाच्या गावातल्या मालदार, गरीब, डांबरट लोकांच्या आठवणी काढत गप्पा करू लागले होते. रामा कुंडुर पारावर ..

शिवना मायच्य कथा..! भाग-दहा उद्याच्या पहाटेच्या लाल परीने शहराला जायचं म्हणून बॅग भरायला घेतली,बॅग भरून झाली. निघायची आवरासावरी करुस्तोवर सांज कशी होऊन गेली कळलं नाही. सूर्य अस्ताला गेला होता तेच रोजचं दृश्य जे गेले आठ दिवस मी बघत होतो, ते आज ..

रानच्या वाटा दूर करत आम्ही गावच्या वेशीला असलेल्या खोकल्या आईच्या देऊळा जवळ येऊन ठेपलो. भोळ्या राजूच्या बकऱ्या दूरवर रानातून येताना नजरी पडत होत्या. त्यांच्या खुरांची धूर आसमंतात अस्ताला जाणाऱ्या सूर्य किरणात मिसळून तांबूस तपकिरी रंगाची धूळ दिसू ..

काही केल्या डोळे लागना झाले होते, रात भरीच भरून आली होती. अन् मी दिवसभराचा माझा फिरस्तीचा रिकामा उद्योग आठवत निपचितच विचार करत अंथरुणावर पडलो होतो. परसदारच्या अंगाला असलेल्या पिंपळाच्या झाडाचे पानं वाऱ्याच्या झोताने फडफड वाजत पानांशीच गप्पा करीत ..

मी आता झोल्याआईच्या अंगणात तिनं ठेवलेल्या, मोडकळीस आलेल्या बाजेवर बसून हे सगळं न्याहाळत होतो. झोल्याआईनं सांज सरायला देवाला दिवाबत्ती केली अन् एक दिवा बाहेर मोडक्या क्यानीत लावलेल्या तुळशीच्या समोर ठेऊन तिनं अस्ताला गेलेल्या सूर्याच्या दिशेनं डोक्यावर ..

गावाला यंदाच्या सालाला चांगलीच बरसाद होवून गेली होती, म्हणून शिवनामाय दुथडी भरून वाहू लागली होती. शिवनामायच्या दोन्ही अंगाला बेसरमाची झाडं डोक्यावरून फिरली होती. त्यात अधूनमधून सापाची पिल्ल खेळतांना दिसायची. गावची लहानगी मुलं सलगी करून पुलावरून ..

मी पण तिला येतूया काळजी घे म्हंटले अन् पुढच्या वख्ताला शहरावरून आलो की, भेटायला येईल म्हणून निघालो... मी किती दूरवर जास्तोवर धोंड्याई मला बघत राहिली,दाराच्या उंबठ्यावर बसून अन् डोक्यावरचा पदर सावरत डोळ्यातील नातवाच्या येणाऱ्या आठवणीतले आसवे सावरत,पदरानं ..

घराजवळ येऊस्तुवर अंधार पडला होता. माय केव्हाच आली होती. परसदारच्या चुल्हीवर पाणी तापत तापत ईस्नाला आलं होतं. मी पटकन बकऱ्या दावणीला बांधल्या, पिलं प्यायला सोडली अन् हातपाय धुवायला पाणी घेऊन दगडावर येऊन बसलो...

काल सांच्याला पाऊस येऊन गेल्यामुळे घरावरली कौलं ओली झाली होती. ती बरीच दिवस झाले बदलली नसल्यामुळे,त्यातून पाणी लाकडाच्या वाश्यामध्ये रीचु लागले होते. रीचू लागलेल्या पाण्यामुळे लाकडाचा आंबट, कोरसर हवाहवासा सुवास येऊ लागला होता, सादळलेल्या भिंतींना ..

  सूर्योदय केव्हाच झाला होता, चुलीवरचं पाणी इसन घेण्याइतपत तापलं होतं. मायची अंघोळ झाली अन् मायनंमधल्या घरातून आवाज दिला, छोटे सरकार उठ की. आता बकऱ्याचं दूध काढायचं हायसा, बकऱ्या घेऊन रानात जायचं हायसा. ‘उठ रं लेका, चल उठ.’ ..

भांडे घासूस्तोवर तिच्या सासूबाईनं, चुल्हंगणावर पिठलं करायला टाकलं होतं. दगडी खलबत्यात लसूण-मिरचीच्या कुटून केलेल्या ठेच्याचा, परतल्याचा वास साऱ्या घरात मावत होता. त्या ठसक्यात तिच्या सासऱ्याला खोकल्याची उबळ आली अन् म्हतारा, म्हतारीच्या आई बापांचा ..

  उन्हं चांगलीच काहीलीची पडायला लागली होती. गावात कुरडई, पापड, चिप्स, काटेशेव करण्याची धूम चालू होती. गावातल्या आयाबाया एकमेकींना या चिगट, वेळखावू कामात मदत करायच्या. त्यामुळं गावात मक्का सोंगायचं, कांदे काढायचं हंगाम चालू असावं तसं कुरडई, ..

जगणं शिकवणारा अवलिया..!  नेहमीप्रमाणे सायंकाळ होते, अन् मी फिरायला घराच्या बाहेर पडतो. घरापासून लांब असलेल्या सिमेंटच्या रस्त्याने मी चालत राहतो. सायंकाळ होण्यास बराच वेळ बाकी असल्याने कॉलनीतील सर्वच घरांचे दरवाजे बंद असतात. कॉलनीत सामसूम ..

जगण्याचं 'मार्केटिंग' शिकवणारा अवलिया..! काही महिन्यांपूर्वीची ही गोष्ट असावी. मी औरंगाबाद गेलो असताना रात्री नात्यातील एका भावाच्या म्हणजे सुमेधच्या फ्लॅटवर थांबलो होतो. मी थांबलो त्याच संध्याकाळी सुमेधचा दुसरा मित्र जो हरियाणा राज्यातील रोहतक ..

व्यथा मृगाच्या आयुष्याची..!  सायंकाळ झाली होती. दीड-दोन वर्षांची मृगा अंगणातल्या लाल मातीत खेळण्यात रमली होती. तिच्या बाजूला तिच्यावर लक्ष ठेवायला तिचा आज्जा खाटेवर बिड्या फुंकीत बसला होता.  गल्लीत पिंपळाच्या झाडाखाली मृगाचा बा चिंतेत ..

प्रवीण अन् मावडीची माय आता पूर्ववत झाली होती. ती ही तिच्या मोडक्या तोडक्या संसाराला हातभार लागावा म्हणून आता लोकाच्या इथे रोजंदारीवर कामाला जात होती. मावडीसुद्धा माय बरोबर उकत्याच्या कामात माय बरोबर वाटा करून दिवसभर राबू लागली होती. ..

सूर्य अस्ताला गेला तसं प्रवीण अन् त्याची माय लहानग्या बहिणीला घेऊन मांगखेडा या गावी पोहचले. दुष्काळ असल्यानं प्रवीण अन् त्याच्या मायच असं गावात येणं काही वेगळं वाटावं असं गावकऱ्यांना काहीही वाटत नव्हतं. ..

बाभळीच्या झाडावर असलेल्या सुगरणीच्या खोप्यातून तिच्या नुकत्याच डोळे उघडलेल्या पिल्लांचा चिवचिव आवाज कानी पडू लागला होता. त्यांची आई इतक्या भल्या पहाटेच त्यांच्या पोटासाठी किटूकमिटूक शोधायला म्हणून बाहेर पडली असावी. त्यांच्या चिवचिव आवाजाला, कोंबड्..

सुगीचे दिस..! भाग - ११पाटील सांगावा सांगून गेले, अन् मायने बिगी बिगी आवरून पहाटेची न्याहारी करायला म्हणून मला आवाज दिला. मी तुळसा नानीच्या टपरीवर बसून गप्पा झोडीत बसलो होतो. आजाच्याला नारळी सप्त्याची समाप्ती होणार होती. मग साऱ्या गावात रांगोळ्या ..

 सुगीचे दिस..! भाग - ९दिवसभर पाटलांच्या वावरात ऊक्त्यात कांदे काढायचे काम करून मी थकून गेलो होतो. अस्ताला गेलेल्या सूर्या बरोबर मी घरी पोहचलो अन् बाहेर ठेवलेल्या रांजनातील गार झालेल्या पाण्याने मी हातपाय धुवून परसदारी असलेल्या आमच्या चुल्हीजवळ ..

सुगीचे दिस..! भाग - ७भोळ्या राजू त्याची कपडे अन् त्याची बासनं धुवून, झुळक्या बावडीतून पाणी काढून घमील्यात ओतून गुरांना दाखवीत होता. सोबतच पाटलांशी कामाच्या बाबतीत बोलत होता, पाटील त्याला प्रश्न करत अन् तो दोन- चार शब्दात पाटलांच्या प्रश्नांचे उत्तर ..

सुगीचे दिस..! भाग - ५दूध घालून झालं तसं, भोळ्या राजू दिनकर आबांच्या टपरीवर जाऊन तासभर बसायचा. मग गावभरच्या गप्पा टपरीवर व्हायच्या अन्; पाच पैश्यात दोन बिड्या घेऊन भोळ्या राजू त्या शिलगवून खडकावर उक्खड बसून त्या तिथं ओढीत बसायचा . भोळ्या राजू जेव्हा ..

सुगीचे दिस..! भाग - ३ रात सरली तसं पहाटे पाचच्या ठोक्याला नेहमीपेक्षा लवकरच माय उठून अंगण झाडून शेणाने तिनं सारवून घेतलं. चुल्हीला पोचारायला गावच्या मधोमध असलेल्या जनाईच्या पांढऱ्या मातीच्या मढीला कोरून काही डेपूड घेऊन आली. अन् त्यांना जोत्याच्या ..

सूर्य अस्ताला गेला तसे गाव, रानात दिवस मावळतीला आला. अंधार पडायच्या आत शेतातून घराकडे जायची ओढ लागली. ढोरांना हौदावर पाणी पाजून, वैरण टाकून, गोठ्यात बांधली. गायीचे दूध वासराला पाजून,काही सांच्या चहाला म्हणून केटलीत काढून घेतलं. हातपाय धुवून वावरातले ..

संग्रामवाडीचा अन् गावच्या लोकांचा जगण्याचा थाट न्याराच होता, गावातील प्रत्येक एक ती व्यक्ती अस्सल बेणे होती. त्यांच्या जगण्याची गणितं आयुष्यभर त्यांना सुटली नाही पण त्यांनी कुठलीही चिंता न करता आपलं उभे आयुष्य बिंधास्त अन् निर्धोक जीवन जगत जगले. ..

संग्रामवाडीची रहिवासी नागरीक अन् त्यांच्या अश्या शेकडो कथा होत्या, त्यामुळं थंडीच्या कडाक्यात सायंकाळी माळरानावरची कामं आवघर जवळ करायची अन् येताना रानातून हरभऱ्याचा टहाळ, वंब्यात आलेला गहू घेऊन यायची. दिवसभराच्या कामानंतर सायंकाळी घरी पोहचले ..

संग्रामवाडी साठ- सत्तर उंबऱ्याचं हे गाव. सांगितल्याप्रमाणे गावात नेहमीच म्हाताऱ्या माणसांचा बोलबाला असायचा त्याला कारणेही अनेक होती. गावाला शहर जवळ असल्या कारणाने, शहरात रोजगार मोठ्या प्रमाणात उपलब्ध झाला अन् गावची तरुण पिढी शहराला जवळ करू लागली. ..

पहाट झाली अन् कोंबड्याच्या बांगेसरशी नागू उठला. अंघोळपाणी करून गावातल्या खोकल्या आईच्या देउळमध्ये अगरबत्ती लाऊन, नारळ फोडून पाय पडून आला. आज शहरआ जवळ करायचं होतं. खोकल्या आईच्या पाया पडून नागू येओस्तोवर गोंडाजी उठला होता. अंघोळ-पाणी करून त्यानं ..

अस्ताला जाणारा सूर्य ढगांच्या आडून डोंगरांच्या रांगेपल्याड कलला. तसं संतू अन् गोंडाजी यांनी आपली वऱ्हाटे, पाटे बनवायला लागणारी जी दिवसभर घाम गाळून फोडलेली दगडं होती ती त्यांच्या खेचराच्या पाठीवर लादली. उन्हाळा सरला अन् बरसदीचा पहिला पाऊस येऊन ..

सूर्य दुपारच्या पाराकडे कलता झाला होता. उन्हं मी म्हणू लागले होते आणि या उन्हाच्या तिरीपेत संतू अन् गोंडाजीचं दांडगे शरीर दगडावर घाव घालीत होतं. प्रत्येक घावासरशी दगडाच्या ठिकऱ्या उडु लागल्या होत्या, पाथरवट जसा छनीच्या सहाय्याने दगडाला आकार ..

मधूनच त्यानं सुमन बाईला भाकरी बांधायला अन् बिगीने आवरायला सांगितले. आपल्याला पावसाचा अंदाज बघून लवकर निघायला हवं, असं म्हणून तो तिच्या भवती गरबड करू लागला होता. बरसदीचे दिवस जवळ येत होते अन् आता कामाचा उरक वाढवायला हवा म्हणून गोंडाजीसुद्धा गरबड ..

दगडफोड्या संतू अन् नागूचं जगणं...! भाग – ४ अस्ताला गेलेल्या सूर्याला निरोप देऊन रानूबाई आणि सुमनबाई सायंकाळच्या रांधायच्या कामाला लागल्या अन् नागू सायंकाळचे थोडंफार फिरायला म्हणून गाव भटकंतीला निघाला. संतूच्या झोपडी मोहरे गेला. तसं त्याने ..

संतूच्या बाईच्या प्रश्नाला उत्तर देण्यासाठी नागू तिच्याकडे बघत बोलू लागला: राणू ठीक हायसा..! दगड फोडायचं काम झालं हायसा आता ती दोन दिवसा महुरं येईल तुझ्या संगतीनं डोईवर वऱ्हाटे, पाटे इकाया. बोलणं ऐकून संतूची बायको बोलती झाली: ठीक हायसा अण्णा ..

माझा या गोष्टींवर विश्वास नव्हता; पण त्याचं मन राखावे म्हणून मी हो म्हटले अन् वाटेला लागलो. आतापर्यंत शेतातली लोकं घराच्या दिशेनं परतीच्या वाटेला लागली होती, सूर्य अजून तांबडा-पिवळा होऊन आसमंतात त्याची उपस्थिती दर्शवित होता. बकऱ्याच्या खुरांची ..

काळोखात खाच खळग्याची वाट चालत मी तो प्रकाश जवळ केला अन् एका झोपडीवजा घरात जाऊन बसून राहिलो, पूर्णपणे भिजलो होतो. कसंतरी अंग कोरडं केलं, मशालीचा उजेड वाऱ्याच्या झुळकेसरशी विझायला यायचा; पण त्यात असलेलं इंधन त्याला विझू देत नव्हतं. झोपडीवजा घर ..

झांबेरी..!सह्याद्रीच्या कुशीत असलेल्या एका झांबेरी नावाच्या गावात भटकंती करत भटकतो आहे. तो कुठला तांडा, वस्ती, पाडा आहे हे कळायला मार्ग नाहीये. ठरवून असं सह्याद्रीच्या कुशीत आठ दहा कि.मी पायी भटकंती केली की मग मला अशी माझ्या ओळखीची माणसं भेटायला ..

 संतू अण्णा तलाठी आपल्या जुन्या कष्टाच्या दिवसांतील आठवणी उगाळत हे सगळं रामाला पटवून देत होते. पिढी दर पिढी अठरा विश्व दारिद्र्य सोसलेल्या आपल्या सारख्या पामरांना, गरिबीतून बाहेर पडायचं तर कोंड्याचा मांडा करून आले दिवस संघर्ष करत काढावा लागेल.यशस्वी ..

वाभळेवाडीचा तलाठी अण्णा..! भाग ७ गावात स्वातंत्रदिन, प्रजासत्ताक दिन दिवाळीचा सण असल्यासारखे साजरे केले जात असत. या काळात गावात सुट्टी घेऊन एखादा जवान आला असेल तर त्याची मिरवणूक काढून, त्याला गावातल्या सर्व सरकारी कार्यालयांचा झेंडा फडकवण्याचा ..

वाभळेवाडीचा तलाठी अण्णा..! भाग - ५ हे सगळं संतू अण्णा तलाठी ऐकत आपल्याला गावासाठी असलेल्या नवीन योजना अन् त्यासंबंधी माहिती सोबत असलेल्या गावच्या नागरिकांना सांगत होता. गावातली मंडळी हे सगळं ऐकत होते. हळूहळू संतू अण्णा तलाठीचं बोलणं गावाला पटू ..

वाभळेवाडीचा तलाठी अण्णा..! भाग-तीन रामा कुंडूर एक बाजूला गिलास, डेचकी ठेवून उख्खड बसून बिड्या फुकीत त्याचा धूर वरती काळीकुट्ट पळती ढगाड बघत त्या दिशेनं सोडीत, बसून गप्पा झोडीत होता. जगण्या लक्षी आईच्या पिंपळ पारावर उख्खड बसून त्यांच्या गप्पाच्या ..

वाभळेवाडीचा तलाठी आण्णा..! भर सायंकाळची वेळ झाली, सूर्य अस्ताला जात होता. ढगांच्या आडून लपंडाव खेळणारा सूर्य कधी एकदा डोंगराच्या पल्ल्याड खालच्या अंगाला निघून जाईल अन् कधी एकदा सगळीकडे अंधार बुडुक होईल. या विचाराने एका हातात पांघरूण असलेलं गोणीचे ..

रात्र हिवानं सरली तसं मी पहाटेच परसदारी असलेल्या लाकडी खाटेवर जाऊन गोधडी घेऊन पुन्हा झोपून राहिलो,एरवी माय उठली अन् अंगण झाडून सडा रांगोळी करत बसली. माय तिचं आवरून भाकरी करायला बसली सूर्योदय होऊन सुरू पिंपळाच्या पानांच्या आडू..

आज एकादस असल्यानं पहाटेच नेहमीप्रमाणे विठ्ठल रखुमाईच्या पालखीची फेरी गावातून निघाली होती. विठ्ठल रखुमाईच्या नामस्मरणात तल्लीन होऊन गावकरी, लहानगी पोरं पालखीच्या पुढे फेर धरून पावल्या घेत होती. एकादशीच्या दिवशी गावात एक जिवंतपणा असल्याची आगळी वेगळी ..

गावच्या पिंपळ पारावर आलो तसं गावची बापूडी लोकं धरणीला धरून बसली होती. समोर शेकोटी पेटवलेली, तिच्या धुराचे लोट आसमंतात मिळत होते. इतकी मोठी शेकोटी होती की, सांजेला म्हसनात पेटलेलं एखादं मड आता निखाऱ्यात येईल.त्याच्या चहूबाजूंनी गावातली म्हातारी गावातल्या ..

मी बसल्या जागेवरून त्यांचं हे चालू असलेलं काम न्याहाळत होतो. अधूनमधून वाऱ्याची झुळूक माझ्या दिशेनं येऊन जायची अन् क्षणिक सुखाचा गारवा मला देऊन जायची. सोमवार असल्यानं गावातल्या बायका, पुरुष मंडळी महादेवाच्या पिंडीवर पाणी घालायला येत होते. मनोभावे ..

रात कशीबशी सरली रातभर धोंड्याईचा डोळ्याला डोळा लागला नव्हता. पहाटेच कोंबडा आरवायच्या आत धोंडाई उठली अन् तिनं परस अंगणात पडलेल्या घोळाने अंगण झाडायला सुरुवात केली अंगण झाडून स्वच्छ करून तिनं काल सांजेला संतुक आबाच्या गोठ्यातून आणलेल्या शेणाने अंगण ..

धोंड्याई एका हाताने कोऱ्या चहाचा कप सावरत दुसऱ्या हाताने लांब झुबक्याची नथ सावरत चहा पित होती. चुलीचा धुर सर्व घरात मावत नव्हता. खिडकीच्या तावदानातून बाहेर पडणार धूर मला मी बसलेल्या पारावरून दिसू लागला होता. आतापर्यंत सांजचा देऊळातला हरिपाठ झाला. ..

बराचवेळ सलम्याच्या रेडूची गाणे कम, खरखर जास्ती ऐकल्यावर सलम्याने शेल संपून जातील अन् बा रागवेल म्हणून रेडू बंद करून उपरण्यात बांधून गळ्यात अटकवून घेतला. आम्ही धरणपाळेवरून चालत होतो. बकऱ्या आमच्यापुढे पुढे हिरवं गवत,छोट्या बाभळीचा पाला खात चालली ..

दुपारच्या वेळी लक्ष्मी आयच्या देवळात एक झोपेची डुलकी घेतली अन् सलम्या, हनम्या अन् मी बकऱ्या घेऊन रानातून वाट हुस्कीत-हुस्कीत रानातल्या खडकाळ रस्त्यांच्या पांदीने चालत असतो. ओ छोटे सरकार..! आजच्याला नदी थडीला मासे पकडू, काय म्हणतोस्सा! नदीला ..

सिमांतनीचे नऊ महिने नऊ आठवड्यासारखे सरून गेले अन् ऐन बोचणाऱ्या थंडीत सिमांतनीचे दिवस भरले असल्याचे गावच्या सुईनीने सांगितले. सिमांतनी आता कुठल्याही वखताला बाळंत होईल, हे सहा बाळंतपण झालेल्या तिच्या सासुबाईला कळलं...  आता मात्र सिमांतनीच्या ..

  हळदीने हात पिवळे झाले, लग्न झाले अन् नवतीचे नऊ दिवस संपले. एकोणिशीची सिमांतनी आता दिवसभर कामाच्या अन् तिच्या संसाराच्या गराड्यात गुंतून गेली होती. गावाकडल्या साल दोन साल लग्न झालेल्या टिपिकल बायकांप्रमाणे, तीही कामं करू लागली. दिवसभर रोजंदारीने ..

नभ डोंगरांगाच्या कुशीत उतरू लागले होतं. सायंकाळच्या वेळी अस्ताला जाणारा सूर्य ढगाआड लपून प्रकाशाला भुलवित मावळतीला आला होता. लाल, तांबूस रंगाच्या प्रकाशझोतात वाळलेले गवत सोनेरी सोनेरी रंगाची शाल लेवून माळरानात चहूकडे आपल्या अस्तित्त्वाच्या पुसटशा ..

कल्याआईचं मंडळ  पहाटेचे आठ वाजले होते. मी अजून अंथरुणात पडून होतो. आईची कामाला जायचं म्हणून काम आवरण्याची लगबग चालू होती. माझी झोप केव्हाच झाली होती; पण मी लोळत पडलो होतो अंथरुणात. आज मायला काम नव्हतं; पण आईची जोडीदारीन कल्याआई मायला म्हणली ..

गावची बीस जोडी ऊसतोडीची..!  पहाटेच्या नवाची वेळ झाली होती. गावातल्या सेवालाल महाराजांच्या मंदिराम्होरं असलेल्या पिंपळाच्या झाडाच्या पारावर गावकरी मंडळी गप्पा झोडीत बसली होती. कुणी देवळात पाया पडायला म्हणून हातात अगरबत्ती घेऊन मंदिराच्या ..